طراحی و آزمون الگویی از پیامدهای سازمانی رهبری اخلاقی

نویسندگان
مرجان شمسی 1
عبدالزهرا نعامی 2
محمد منتخب یگانه 1
سلماز هزاریان 1
1 کارشناس ارشد، گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2 دانشیار، گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
چکیده
امروزه رهبری اخلاقی از منظر تأثیرگذاری بر عملکرد سازمان‌های دانش‌پایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از طرفی هویت سازمانی و اعتماد سازمانی به‌عنوان متغیرهای میانجی، فرایند تأثیرگذاری رهبری اخلاقی بر عملکرد این سازمان‌ها را شدت می‌بخشند. از این رو هدف از پژوهش حاضر، بررسی یک الگوی پیشنهادی است که در آن تأثیر رهبری اخلاقی بر عملکرد تکلیفی و خلاقیت سازمانی با میانجی‌گری هویت سازمانی و اعتماد سازمانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. شرکت‌کنندگان در پژوهش204 نفر بودند که از میان کارمندان سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه رهبری اخلاقی براون، تروینو و هریسون (2005)، پرسشنامه عملکرد شغلی ویلیامز و اندرسون (1991)، مقیاس هویت سازمانی کرینر و آشقورث (2004)، پرسشنامه اعتماد سازمانی اسکورمن و بارلینگر (2006) و مقیاس خلاقیت سازمانی گنسن و ویتز (1996) بودند. برای ارزیابی الگوی پیشنهادی و آزمون اثرهای واسطه‌ای از تحلیل معادلات ساختاری و روش بوت استراپ استفاده گردید. یافته‌ها بیانگر تطابق و برازش الگوی پیشنهادی با داده‌های واقعی بودند. در مدل تأیید شده، رهبری اخلاقی به‌طور مستقیم و نیز با میانجی‌گری هویت سازمانی و اعتماد سازمانی بر عملکرد تکلیفی و با میانجی‌گری هویت سازمانی بر خلاقیت سازمانی تأثیرگذار بود. بر‌اساس یافته‌های به‌دست ‌آمده پیشنهاد می‌شود که برای ارتقای عملکرد تکلیفی و خلاقیت سازمانی، سازمان‌ها شرایطی را برای افزایش رهبری اخلاقی، هویت سازمانی و اعتماد سازمانی فراهم آورند.
کلیدواژه‌ها
رهبری اخلاقی
هویت سازمانی
اعتماد سازمانی
خلاقیت سازمانی
عملکرد تکلیفی

عنوان مقاله English

Designing and Testing a Model of Organizational Outcomes of Ethical Leadership

نویسندگان English

marjan shamsi 1
Abdolzahra naami 2
mohammad montakhab yegane 1
solmaz hazaryan 1
چکیده English

Today, the ethical leadership has important effect on performance of knowledge-based organizations. On the other hand, organizational identification and organizational trust as mediator variables facilitate the relationship between ethical leadership and performance of organizations. Therefore, the purpose of this study was to investigate the impact of ethical leadership on task performance and organizational creativity with mediating role of organizational identification and organizational trust. The participants consisted of 204 employees of Jahad Agricultural Organization of Khuzestan that were selected by stratified random sampling method. The instruments that were used in this study include: Ethical leadership questionnaire of Brown, Treviño, & Harrison (2005), job performance scale of Williams & Anderson (1991), organizational identification scale of Kreiner & Ashforth (2004), organizational trust Questionnaire of Schoorman & Ballinger (2006), and organizational creativity scale of Ganesan and Weitz (2004). Fitness of the proposed model and indirect effects was examined through structural equation modeling and bootstrap procedure. Findings indicated that the proposed model fit the data properly. The results also indicated that ethical leadership directly and with mediating role of organizational identification and organizational trust had impact on task performance, and also with mediating role of organizational identification had impact on organizational creativity. This research suggests that there need to provide conditions to promote ethical leadership, organizational identification and organizational trust to increase task performance and organizational creativity.

کلیدواژه‌ها English

ethical leadership
Organizational Identification
organizational trust
task performance
organizational creativity
[1]      نیازی م.، نصرآبادی م.(1378) «توانمندسازی بر اساس راهبرد سرمایه اجتماعی»؛ ماهنامه تدبیر، ش. 203، صص 26-21.
[2]      رابینز ا. (1385) مبانی رفتار سازمانی؛ ترجمه فرزاد امیدواران و کامیار رئیسی، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
[3]       Zhu W., May D. R., Avolio B. J. (2004) ''The impact of ethical leadership behavior on employee outcomes: The roles of psychological empowerment and authenticity''; Journal of Leadership & Organizational Studies, 11(1), pp.16-26.
[4]       Brown M. E., Treviño L. K., Harrison, D. A. (2005) ''Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing''; Organizational behavior and human decision processes, 97(2), pp 117-134.
[5]       Burns J. McG. (1978)''Leadership'', N.Y. Harper and Row.
[6]       Freeman, R. E., Stewart, L. (2006)''Developing ethical leadership''; Business Roundtable Institute for Corporate Ethics, pp. 2-15.
[7]       Kahya E. (2009) ''The effects of job performance on effectiveness''; International Journal of Industrial Ergonomics, 39(1), pp. 96-104.
[8]       Motowidlo S. J. (2003) ''Job performance''; Handbook of psychology, Industrial and organizational psychology, Vol. 12, pp. 39-53.
[9]       Grant A. M., Wrzesniewski A. (2010) ''I won’t let you down or will I? Core self-evaluations, other-orientation, anticipated guilt and gratitude, and job performance''; Journal of Applied Psychology, 95(1), p.108.
[10]    Rotundo M., Sackett P. R. (2002) ''The relative importance of task, citizenship, and counterproductive performance to global ratings of job performance: a policy-capturing approach''; Journal of Applied Psychology, 87(1), p. 66.
[11]  دادرس م. (1389) «اثر خود ارزشیابی‌های محوری بر خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و عملکرد شغلی با میانجی‌گری ادراک از ویژگی‌های شغل، توانمندسازی سازمانی، جو سازمانی و تعهد به هدف در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب- منطقه اهواز»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، 1389.
[12]    Sweetman D., Luthans F., Avey J. B., Luthans B. C.(2011) ''Relationship between positive psychological capital and creative performance'', Canadian Journal of Administrative Science, 28(1), pp. 4-13.
[13]    Amabile T. M. (1996) ''Creativity in context, Boulder, CO: West view press Inc. (1998), How to kill creativity'', Harvard Business Review, 76(5), pp. 77-80.
[14]    Zhou J., George J. M. (2001) ''When job dissatisfaction leads to creativity: Encouraging the expression of voice'', Academy of Management Journal, 44(4), pp. 682-696.
[15]    Shalley C. E., Zhou, J., Oldham G. R. (2004) ''The effects of personal and contextual characteristics on creativity: Where should we go from here?'', Journal of management, 30(6), pp. 933-958.
[16]    Gumusluoglu L., Ilsev A. (2009) ''Transformational leadership, creativity, and organizational innovation'', Journal of Business Research, 62(4), pp. 461-473.
[17]    Mael F. (1988) Organizational identification: Construct redefinition and a field application with organizational alumni, Doctoral dissertation, Wayne State University.
[18]    Pratt M. G. (1988) To be or not to be: Central questions in organizational identification; Sage Publications, Inc.
[19]    Tangirala S., Ramanujam R. (2008) ''Exploring nonlinearity in employee voice: The effects of personal control and organizational identification''; Academy of Management Journal, 51(6), pp. 1189-1203.
[20]    Olkkonen M. E., Lipponen J. (2006) ''Relationships between organizational justice, identification with organization and work unit, and group-related outcomes", Organizational Behavior and Human Decision Processes, 100(2), pp. 202-215.
[21]    Lipponen J., Olkkonen M. E., Moilanen M. (2004) ''Perceived procedural justice and employee responses to an organizational merger''; European Journal of Work and Organizational Psychology, 13(3), pp. 391-413.
[22]    Edwards J. R., Cable D. M. (2009) ''The value of value congruence. Journal of Applied Psychology'', 94 (3), p. 654.
[23]    DeConinck J. B. (2011) ''The effects of ethical climate on organizational identification, supervisory trust, and turnover among salespeople'', Journal of Business Research, 64(6), pp. 617-624.
[24]    Yilmaz K. (2008) ''The relationship between organizational trust and organizational commitment in Turkish primary schools''; Journal of Applied Sciences, 8(12), pp. 2293-2299.
[25]  پیریایی ص (1390) «اثر عدالت سازمانی بر عملکرد شغلی، تعهد سازمانی و قصد ترک شغل با میانجی‌گری اعتماد به نظام سازمان و اعتماد بین فردی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب - منطقه‌ی اهواز»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشکده‌ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
[26]    Deutsch M )1958) ''Trust and suspicion'', Journal of conflict Resolution, pp. 265-279.
[27]    Galford R., Drapeau A. S. (2003) ''The enemies of trust'', Harvard Business Review, 81(2), pp. 88-95.
[28]    Rousseau D. M., Sitkin S. B., Burt R. S., Camerer C. (1998) ''Not so different after all: A cross-discipline view of trust'', Academy of management review, 23(3), pp. 393-404.
[29]    Brown M. E., Treviño L. K., Harrison D. A. (2005) ''Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing''; Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), pp. 117-134.
[30]    Williams L. J., Anderson S. E. (1991) ''Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors'', Journal of management, 17(3), pp. 601-617.
[31]  اسماعیلی سودرجانی ا. (1389) «بررسی اثر فرسودگی عاطفی بر عملکرد شغلی با میانجی‌گری انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب - منطقه اهواز»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
[32]    Kreiner G. E., Ashforth B. E. (2004) ''Evidence toward an expanded model of organizational identification'', Journal of Organizational Behavior, 25(1), pp. 1-27.
[33]    Schoorman F. D., Ballinger G. A. (2006)''Leadership, trust and client service in veterinary hospitals'', Unpublished Working Pape, Purdue University.
[34]    Kaneshiro P. (2008) ''Analyzing the organizational justice, trust, and commitment relationship in a public organization''; Doctoral dissertation, [Sl: sn].
[35]    Ganesan S., Weitz B. A. (1996) ''The impact of staffing policies on retail buyer job attitudes and behaviors''; Journal of Retailing, 72(1), pp. 31-56.
[36]    Resick C. J., Martin G. S., Keating M. A., Dickson M. W., Kwan H. K., Peng C. (2011) ''What ethical leadership means to me: Asian, American, and European perspectives''; Journal of Business Ethics, 101(3), pp. 435-457.
[37]    Piccolo R. F., Greenbaum R., Hartog D. N. D., Folger R. (2010) ''The relationship between ethical leadership and core job characteristics'', Journal of Organizational Behavior, 31(2‐3), pp. 259-278.
[38]    Walumbwa F. O., Mayer D. M., Wang P., Wang H., Workman K., Christensen A. L. (2011) ''Linking ethical leadership to employee performance: The roles of leader–member exchange, self-efficacy, and organizational identification'', Organizational Behavior and Human Decision Processes, 115 (2), pp. 204-213.
[39]    Gu Q., Tang T. L. P., Jiang W. (2013) ''Does moral leadership enhance employee creativity? Employee identification with leader and leader–member exchange (LMX) in the Chinese Context'', Journal of Business Ethics, pp. 1-17.
[40]    Ma Y., Cheng W., Ribbens B. A., Zhou J. (2013) ''Linking ethical leadership to employee creativity: Knowledge sharing and self-efficacy as mediators'', Social Behavior and Personality: An International Journal, 41(9), pp. 1409-1419.
[41]    Hosmer L. T. (1994) Moral leadership in business; Burr Ridge, IL: Irwin.
[42]    Jones Jr H. B. (1995) ''The ethical leader: An ascetic construct'', Journal of Business Ethics, 14 (10), pp. 867-874.
[43]   مهداد ع. روانشناسی صنعتی و سازمانی، تهران، انتشارات جنگل، 1389.
[44]  عواطفی منفرد، ا.، مهداد، ع.، میرجعفری، س. ا.؛ «رابطه رهبری اخلاقی و سلامت روان‌شناختی محیط کار با اعتماد سازمانی»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال هفتم، شماره 3، 1391، صص 1-8.
[45]    Ponnu, C. H., Tennakoon G., )2009( ''The association between ethical leadership and employee outcomes-the Malaysian case''.
[46]   الوانی، س. م.، دانایی‌فرد، ح. (1380) «مدیریت دولتی و اعتماد عمومی»، دانش مدیریت، شماره 55، ویژه‌نامه مدیریت دولتی، صص 27-5.
[47]  بهاری‌فر ع.، جواهری کامل م.، احمدی س. ع. ا. (1390)«رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی: تأثیر ارزش‌های اخلاقی، عدالت و تعهد سازمانی»، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره یک، شماره 1، صص 23-42.
[48]    Tyler T. R. (1998) ''Trust and democratic governance'', Trust and Governance, Vol. 1, p. 269.
[49]    Knippenberg D., Knippenberg B., De Cremer D., Hogg M. A. (2004) ''Leadership, self, and identity: A review and research agenda, The Leadership Quarterly, 15(6), pp. 825-856.
[50]    Knippenberg D., Schie E. (2000) ''Foci and correlates of organizational identification'', Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73(2), pp. 137-147.
[51]    Dutton J. E., Dukerich J. M., Harquail C. V. (1994) ''Organizational images and member identification'', Administrative Science Quarterly, pp. 239-263.
پژوهش های مدیریت منابع سازمانی
دوره 5، شماره 4
اسفند 1394
صفحه 157-175